بررسی تأثیر فاصله کاشت بر عملکرد صنوبر و یونجه در کشت تلفیقی*

گونه‌های مختلف صنوبر جهت تولید چوب در بسیاری از مناطق کشور کاشته می‌شوند. این درختان به طور سنتی با فاصله اندک کشت می‌شوند که در چنین وضعیتی فضای کافی برای رویش مناسب درختان وجود ندارد. از سوی دیگر افزایش فاصله کاشت به دلایل مختلف مورد اقبال عمومی قرار نمی‌گیرد و کشاورزان قبل از پذیرش هر سیستم جدید، اهمیت زیادی را برای کسب درآمد مستمر قائل می‌شوند. از این رو علاوه بر تولیدات چوبی، درآمد مکمل از زمین یکی از عوامل مؤثر در پذیرش کشت تلفیقی صنوبر محسوب می‌گردد. بنابراین در این تحقیق  کشت تلفیقی صنوبر در فواصل کاشت بیشتر با محصولات علوفه‌ای جهت افزایش بهره‌وری مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مطالعه نهالهای کلن صنوبر Populus nigra betulifolia در قالب یک طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و چهار تیمار با فواصل کاشت درختان شامل 3×4، 3×66/6، 3×8، و 3×10 متر صنوبر با یونجه به همراه دو تیمار صنوبر خالص (3×4 متر) و یونجه خالص در سال 1377 کاشته شدند و تا سال 1382 مورد مطالعه قرار گرفتند. مساحت هر پلات 1200 متر مربع بود. کلیه عملیات داشت انجام شد و تعداد 10 مؤلفه رویشی مربوط به درختان و یونجه در تیمارهای مختلف اندازه‌گیری شدند و با استفاده از روشهای تجزیه واریانس، تجزیه همبستگی و تجزیه علیت مورد تحلیل قرار گرفتند. این تحقیق به منظور ارزیابی تولید یونجه و چوب صنوبر در کشت تلفیقی انجام گردید. نتایج نشان دادند که بیشترین رویش ارتفاعی درختان متعلق به تیمارهای مخلوط 4×3 ، 8×3 و 66/6×3 متر به ترتیب با رویش 151، 141 و 136 سانتیمتر بود. از نظر موجودی حجم چوب در هکتار بیشترین مقادیر مربوط به همان تیمارها و به ترتیب با 7/31، 20 و 19 متر مکعب بود. همچنین از نظر تولید ماده خشک یونجه در هر هکتار بیشترین مقادیر در تیمارهای یونجه خالص، 10×3 و 8×3 متر به ترتیب با 7507، 4788 و 4265 کیلوگرم حاصل شد. کلیه مقادیر هر صفت که تفاوتهای معنی‌داری را نشان داده بودند، در سطح 5 درصد معنی‌دار بودند. برای صفاتی مانند رویش قطری و قطر شاخه درختان اختلافهای معنی‌داری مشاهده نشد. ضمن آن که برای برخی از صفات اثر زمان و اثر متقابل تیمار در زمان معنی‌دار بود.